Better Call Saul Recap S06E09: 'Fun and Games'

'I love you.’

‘I love you too. But so what?’

Het was de eerste keer dat Kim en Jimmy deze woorden hardop tegen elkaar uitspraken. Het was tegelijkertijd waarschijnlijk óók meteen de laatste keer.

Meer nog dan een prequel, een advocatendrama of een kartelthriller, is Better Call Saul bovenal altijd een tragedie geweest. Het is de tragedie van Mike, die deze serie ooit begon als getormenteerde ex-agent met een ‘code’, maar inmiddels het hulpje van een lokale drugsbaron is geworden, die onschuldige mensen moet begraven in een toekomstig methlab. Het is de tragedie van Ignacio ‘Nacho’ Varga, een jongen met een goed hart die zich inliet met de verkeerde mensen en daardoor een pion werd op een schaakbord waarop hij eigenlijk niets had te zoeken. Het is de tragedie van Kim Wexler, de briljantste advocaat aller tijden, die door de liefde uiteindelijk alles moet opgeven waar ze ooit van heeft gehouden. Maar het is bovenal de tragedie van Jimmy McGill, die deze serie begon met één gitzwart toekomstbeeld: dat van een man die is opgehouden om lief te hebben, en alleen nog maar denkt in transacties.

In de negende aflevering zien we dan ‘eindelijk’ de sterfscène van Jimmy. Better Call Saul begon ooit met de vraag ‘hoe wordt Jimmy McGill Saul Goodman?’ De makers van Saul dachten hun antwoord ergens aan het einde van het eerste seizoen al klaar te hebben, maar hadden zelf ook niet zien aankomen dat ze zó gehecht zouden raken aan het personage Jimmy McGill (en, misschien nog wel meer, aan dat van zijn uiteindelijke wederhelft). Door de seizoenen heen zagen we heel voorzichtig een paar karaktereigenschappen van de Saul die we uiteindelijk leren kennen in Breaking Bad, maar Jimmy bleef altijd aanwezig. De dood van Chuck leidde uiteindelijk tot de naamsverandering, terwijl het afscheid van Kim uiteindelijk leidt tot de dood van Jimmy McGill.

Er vloeit geen druppeltje bloed in de sterfscène. Het zijn uitsluitend de woorden die het sterfproces van Jimmy McGill definitief in gang zetten, in een van de hartverscheurendste (en best geacteerde) scènes uit de seriegeschiedenis. We wisten natuurlijk dat dit een onvermijdelijk kwaad was. We weten dat het einde verhaal is voor Kim en Jimmy op het moment dat ze ontslag neemt als advocaat. We weten dat het einde verhaal is wanneer ze Jimmy nog één kus geeft in de parkeergarage. Misschien dachten we nog heel even dat er ruimte was voor een nieuwe toekomst nadat Kim de vrouw van arme Howard inwrijft dat hij inderdaad een drugsverslaafde was, maar het bleek uiteindelijk slechts de laatste act van Kim Wexler-Goodman te zijn.

Het vervelende aan een prequel is dat je de uitkomst vaak al kent. We wisten dat er van de sympathieke, liefhebbende Jimmy niets meer over was op het moment dat een kale scheikundeleraar zijn kolderieke kantoor binnenliep. Maar de makers hebben er in zes seizoenen álles, maar dan ook werkelijk ALLES aan gedaan om het afscheid van Jimmy zo pijnlijk mogelijk te maken. Ergens in het eerste seizoen had ik waarschijnlijk gejuicht als ik de ‘Breaking Bad-Saul’ had gezien, maar nu is het vooral een uiterst pijnlijke samenkomst van zes seizoenen briljante tragi-tv. Ik kan me niet voorstellen dat dit het laatste is wat we van Kim én Jimmy hebben gezien, maar voor nu telt alleen de rauwe emotie. ‘I love you too. But so what?’

‘Justice?’

Alsof de scène tussen Kim en Jimmy niet hartverscheurend genoeg was, deden de makers er even daarvoor óók al alles aan om ons hart eruit te rukken. Ik had al zo’n voorgevoel dat we de vader van Nacho nog één keer zouden terugzien, omdat hij in wezen het enige overgebleven personage is dat écht kan spreken van een ongeschonden blazoen (de advocaten even buiten beschouwing latend). In de derde aflevering van dit seizoen was er al die verpletterende scène waarin Nacho telefonisch afscheid neemt van zijn vader, en nu was daar Mike om het boek ‘Nacho’ nog één keer kort te openen zodat het definitief gesloten kan worden.

Het eindresultaat zal niet zijn wat Mike verwachtte, maar toont op een perfecte manier aan dat de tragische transformatie van Mike nu ook echt compleet is. Deze aflevering was in feite de laatste aflevering van Better Call Saul als prequel, en daarom moest het boek ‘prequel-Mike’ ook nog één laatste hoofdstuk krijgen. Die was minstens zo hartverscheurend als het einde van Jimmy. Na de climax in de zaak-Lalo, kan ook Mike eindelijk rustig huiswaarts keren om weer wat sport te kijken in zijn vertrouwde hangstoel. Maar er knaagt iets als hij het speelrek van zijn kleindochter ziet. Mike kan niet leven met de gedachte dat een vader nooit zal weten wat er met zijn kind gebeurd is, en besluit contact te zoeken met Manuel. (Wat dit allemaal des te pijnlijker maakt, is dat Mike’s naasten uiteindelijk nooit zullen weten wat er met hem gebeurd is, omdat Walt en Todd hem uiteindelijk letterlijk vernietigen in een vat met chemicaliën.)

Nacho’s vader staat echter niet bepaald open voor Mike’s verhaal over ‘gerechtigheid’ die de Salamanca’s uiteindelijk zal toekomen voor hun rol in de dood van Nacho. Eerst denkt Mike nog dat Manuel het Engelse woord ‘justice’ niet begrijpt, maar Manuel blijkt simpelweg niet te geloven in ‘gangsters en hun gerechtigheid’. Alle gangsters zijn voor hem hetzelfde, en Mike lijkt op dit precieze moment óók te beseffen dat hij nauwelijks een haar beter is dan de Salamanca’s. Dit is een man die lang geloofde in zijn eigen code, maar inmiddels niet meer is dan een veredelde klusjesman/huurmoordenaar voor een genadeloze drugsbaron. De dood van Werner was Mike’s ‘Chuck-moment’, en de scène met Nacho’s vader is in zekere zin de definitieve break-up met zijn vroegere zelf. Het is wederom een voorbeeld van de pijnlijke onvermijdelijkheid van een prequel. We weten dat Mike uiteindelijk uitgroeit tot een man die zijn hand niet meer omdraait voor een dode meer of minder, maar ook hier hoopte je tóch - tegen beter weten in - op beterschap.

‘Waar u het over hebt, is geen gerechtigheid. Het is wraak. Het houdt nooit op.’

En dat brengt ons bij de afsluiting van de verhaallijn van het vierde en laatst overgebleven hoofdpersonage van Better Call Saul, in de persoon van Gustavo Fring. Na de triomfantelijke afloop van zijn vete met Lalo, zijn er nog wat losse eindjes die aan elkaar moeten worden geknoopt voor onze favoriete kippenman. Good old Hector heeft capo di tutti capi Don Eladio (het moet nog maar een keer gezegd: een heerlijk perfecte boevenrol van Steven Bauer) ingelicht over de hele situatie met Lalo, en eist gerechtigheid (lees: wraak) op de kippenman. Helaas heeft Hector de feiten niet bepaald aan zijn kant, want de Cousins hebben het lijk van Lalo met eigen ogen gezien, en Juan Bolsa heeft bevestiging dat het gebit van het lijk inderdaad overeenkwam met dat van Lalo (je kunt je eigen dood dus blijkbaar ook té goed in scène zetten).

Gus komt als grote winnaar uit de bus, terwijl Hector hevig rinkelend wordt afgevoerd. We weten dat zowel Gus als Hector uiteindelijk hun wraak krijgen, maar voor nu is Gus de grote winnaar (hij krijgt van Eladio zelfs meer grondgebied om drugs te verkopen). Maar het vuur in zijn ogen is niet bepaald gedoofd (als Gus richting Hector kijkt, zien we op een magnifiek moment zelfs even een reflectie van de vlammen in zijn ogen), en dus wrijft Don Eladio hem toch maar even in dat ‘een beetje haat’ best mag, zolang hij maar niet vergeet wie de baas is.

Hierna zien we een Gus die we zowel in Breaking Bad als Better Call Saul eigenlijk nooit eerder zagen: een vrolijk gestemde Gus die openstaat voor liefde en genegenheid. Gus legt het heel even aan met een praatgrage ober, maar wordt door zijn eigen onderbewustzijn teruggeroepen naar zijn keiharde realiteit. Voor Gus telt immers maar één ding, en dat is wraak. Het zal uiteindelijk zijn ondergang inluiden, en dat maakt dit in zekere zin óók een behoorlijk tragische scène, die maar weer eens aantoont dat er voor liefde nu eenmaal geen plaats is in dit universum.

Voor dat laatste hoeven we alleen maar te kijken naar Breaking Bad. Het huwelijk van Walt en Skyler was kapot toen we het echtpaar leerden kennen, Saul houdt ogenschijnlijk alleen van geld en status, en Mike verkoos de vlucht uiteindelijk tóch boven een goed leven voor zijn kleindochter. De enige échte liefde die we in Breaking Bad zagen, was de liefde tussen Hank en Marie (ook een voorbeeld waarin ‘I love you’ direct een sterfgeval inluidde), en de liefde van Walter White voor Walter White. Hoewel ze het tot deze aflevering nooit hardop uitspraken, was de liefde tussen Kim en Jimmy wel degelijk echt. Sterker nog: het was blijkbaar alles wat Jimmy er van weerhield om een slecht mens te worden.

Het maakt ‘Fun and Games’ een van de meest tragische (en tegelijkertijd beste) uren televisie die ik ooit zag, en is in zekere zin misschien wel de Ozymandias van deze serie. En dan hebben we nog vier afleveringen te gaan, waarin we ons nu voor het eerst écht in de Breaking Bad-tijdlijn begeven (we zien Saul aan het eind van de aflevering in zijn belachelijke villa ontwaken naast een sekswerker, en even later blijkt het decor van zijn kantoor óók ‘eindelijk’ helemaal Breaking Bad-proof te zijn). De komst van Walt en Jesse lijkt nu onvermijdelijk, maar er is eigenlijk maar één vraag die de komende vier weken door mijn hoofd gaat spoken: is er nog hoop voor Kim en Jimmy?

• De laatste scène tussen Kim en Jimmy toont maar weer eens aan dat Bob Odenkirk en Rhea Seehorn zonder twijfel tot de beste tv-acteurs aller tijden behoren. Van de aanvankelijke paniek bij Odenkirk tot de tragische berusting bij Seehorn: dit was buitencategorie in alle opzichten.

• Ik heb geen idee waar het verhaal heengaat in de komende vier afleveringen. Ik had ook niet verwacht dat we nu al richting de Breaking Bad-tijdlijn zouden gaan, dus misschien is het ook beter als ik gewoon niet meer aan voorspellingen doe. Maar als ik in ieder geval nog ergens op hoop, is het dat we nog een glimp gaan zien van Kuby (Bill Burr), een van de weinige personages uit de entourage van Saul die we nog niet hebben gezien.

• Er viel niet per se heel veel te lachen in deze aflevering, maar ik heb toch erg hard gegniffeld om de foto’s van Howard op zijn herdenkingsdienst. De foto’s bleken namelijk gewoon échte vakantiefoto’s van Patrick Fabian zelf te zijn. Patrick/Howard, je wordt gemist!

• ‘You asked if you were bad for me. That’s not it. We are bad for each other.’