Better Call Saul Recap S06E10: 'Nippy'

Better Call Saul-showrunner Peter Gould gaf vorige week in de podcast The Watch - luistertip! - aan dat zijn creatieve team ‘behoorlijk wat swings’ zou nemen in de komende afleveringen. Zelf had ik verwacht dat dit iets te maken zou hebben met de onvermijdelijke komst van Walt & Jesse, maar in plaats daarvan kregen we een langverwachte (en toch verrassend snelle) terugkeer naar… de Gene-tijdlijn en Nebraska!

Het was absoluut niet wat ik verwacht had, en juist dat maakt het zo ontzettend sterk. In een prequel krijgen veel dingen van nature iets onvermijdelijks (denk aan de afloop van de verhaallijnen van Gus en Mike, of aan de onvermijdelijke dood van Lalo: door de ‘moederserie’ kun je nu eenmaal niet onder sommige plotlijntjes uit). Saul speelt vaak met dat verwachtingspatroon, door ons soms gewoon precies te geven wat in de maak lijkt (Gus vs Lalo in het superlab), maar neemt soms óók een flink loopje met die verwachtingen.

Nippy is precies zo’n aflevering. Het is ogenschijnlijk de meest ‘lichte’ of ‘onbelangrijke’ aflevering van dit zesde seizoen tot nu toe, maar is tegelijkertijd óók cruciaal. Sterker nog: in zekere zin zet deze aflevering een soort punt achter de Gene-verhaallijn, die in de afgelopen vijf seizoenen werd opgebouwd uit een verzameling proloogscènes, waarin we zagen hoe triest het leven van Jimmy/Saul werd in de periode ná Breaking Bad. (Ik verwacht overigens geenszins dat dit het einde is van de Gene-tijdlijn, maar daarover later meer.)

‘It’s showtime!’

De laatste keer dat we Gene zagen, vertelde hij stofzuigertovenaar Ed dat hij betrapt was door een geniepige taxichauffeur, en dus opnieuw op de vlucht moest slaan. Om vervolgens tóch het heft in eigen handen te nemen (‘I’m gonna fix it myself'.’). In deze aflevering zien we hoe Gene dat op een klassieke Slippin’ Jimmy-manier aanpakt. Hij legt eerst contact met de moeder van Jeff (gespeeld door de legendarische Carol Burnett), om hem vervolgens te verleiden tot het plegen van een overval op een lokaal warenhuis (uiteraard zonder gepakt te worden). Dit alles om er uiteindelijk voor te zorgen dat Jeff hem niet zal verraden bij de autoriteiten. (Jeff wordt overigens gespeeld door een andere acteur dan in het vierde en vijfde seizoen. Niet ideaal, aangezien de ‘eerste Jeff’ meer dreiging uitstraalde dan deze wat meer sukkelige Jeff.) Het is meer een Jimmy McGill-scam dan een Saul Goodman-scam (want laten we eerlijk zijn: Saul had Jeff waarschijnlijk liever op een tripje naar Belize gestuurd), en het vergt vermoedelijk weken aan voorbereiding. Maar ja, als Slippin’ Jimmy iets doet, doet hij het goed.

We weten dat Better Call Saul de dingen graag tot in detail laat zien, en dat is bij deze nieuwste scam niet anders. Mede daarom zal dit vermoedelijk de meest polariserende aflevering van dit seizoen zijn, omdat veel kijkers totáál iets anders hadden verwacht van deze aflevering. Qua aanpak, setting en verhaal komt Nippy daarmee waarschijnlijk het meest in de buurt van Fly, de beruchte Breaking Bad-aflevering waarin Walt het aan de stok krijgt met een vlieg in het methlab. Veel kijkers klaagden steen en been over de aflevering, want waarom moesten we dit zien??! “We willen badass Walt, niet dit eindeloze gekluns!”

Die kijkers vergeten echter dat Fly wel degelijk van cruciaal belang was. Door de gebeurtenissen in Fly kreeg Walter bijvoorbeeld de ruimte voor een spaarzaam moment van zelfreflectie (waarin hij aangeeft dat hij eerder had moeten sterven, om verdere ellende te voorkomen) én krijgt zijn band met Jesse nog meer reliëf dan daarvoor.

Nippy is in het bredere plaatje van Better Call Saul minstens zo’n cruciale aflevering, omdat het voor het eerst laat zien dat Saul, en vooral Jimmy, wel degelijk nog steeds aanwezig zijn onder het ‘Gene-masker’. Neem alleen al de laatste scène van de aflevering, waarin Gene eventjes wordt aangetrokken tot een kleurrijk ‘Saul-bloesje’, maar deze uiteindelijk tóch laat hangen. Is het een teken dat de dagen van Saul Goodman definitief geteld zijn, en Jimmy/Gene eindelijk geen masker meer nodig heeft? Of laat het juist zien dat Jimmy/Gene zich nog steeds aangetrokken voelt tot zijn voormalige alter ego?

In dit laatste seizoen zitten behoorlijk wat verwijzingen naar het prille begin van de serie, en dat zien we ook in een scène waarin Gene zich voorbereidt op de scam. In een van de eerste scènes van Better Call Saul zien we hoe Jimmy zich klaarmaakt voor een rechtszaak, door zichzelf toe te spreken in de spiegel: ‘It’s showtime, folks!’ Hier hebben diezelfde woorden - door de ballast van zes seizoenen Saul - iets inherent treurigs, maar kunnen ze tegelijkertijd óók worden gezien als een nieuw begin. (Ik weet het, ik blijf speculeren tegen beter weten in.)

‘I got no one’

De meest droevige scène was - hoe kan het ook anders - óók zo’n dubbelzinnige scam-scène. Als Gene’s plan in duigen lijkt te vallen doordat Slippin’ Jeffy uitglijdt in de winkel, moet hij opnieuw al zijn improvisatietalent aanwenden. Hij probeert de sympathieke beveiliger (gespeeld door Jim O’Heir, beter bekend als de legendarische Jerry/Larry/Gary uit het onvolprezen Parks and Recreation) af te leiden, om te voorkomen dat hij ziet wat er gaande is in het warenhuis (Gene moet zelfs allerlei sportfeitjes uit zijn hoofd leren om met hem mee te kunnen praten). En wat is er zo makkelijk te liegen als de waarheid? Gene somt in krokodillentranen op hoe liefdeloos en uitzichtloos zijn leven is geworden. Hij heeft geen ouders meer, zijn broer is dood, hij heeft geen vrouw, geen kinderen, en geen vrienden. Als hij vanavond zou sterven, is zijn huisbaas de persoon die zijn huis moet leeghalen. De Cinnabon zou een andere manager aanstellen, en Gene zou niet meer zijn dan een geest, of erger: een schaduw.

Gene gebruikt de woorden om de beveiliger af te leiden, maar wij - en Gene met ons - weten dat er geen woord van gelogen is. En dit is dan meteen mijn wekelijkse ‘Bob Odenkirk is een genie-momentje’, want mijn hemel, wat speelt hij die dubbelzinnigheid hier meesterlijk uit. We weten dat Jimmy de dood van Chuck en het vertrek van Kim nooit echt verwerkt heeft, maar zich in plaats daarvan verschuilt achter het masker van een vrolijke clown. Hier lijkt zijn façade heel even te breken, vooral wanneer hij zich verslikt bij de woorden ‘my brother’ (de korte pauze die Odenkirk hier even laat vallen, magnifico). Ik heb de aflevering inmiddels twee keer gezien, maar deze scène laat me nog steeds niet los, omdat alle aspecten van Jimmy, Saul én Gene hier op meesterlijke wijze samenkomen.

En uiteindelijk slaagt het plan natuurlijk alsnog, waardoor Gene nu genoeg materiaal heeft om Jeff er fijntjes op te wijzen dat hij nu óók strafbaar is, en de autoriteiten dus niet meer zomaar kan inlichten over ‘Saul Goodman’. Eind goed, al goed, zou je zeggen, maar dan is daar nog Marion, de moeder van Jeff die zeer gesteld geraakt is op Gene. Ze is blij met zijn invloed op Jeff, die met de verkeerde lui in aanraking kwam in Albuquerque, en nu eindelijk rust lijkt te vinden. Ook hier is Odenkirk weer fenomenaal in zijn dubbelzinnigheid, want Gene lijkt oprecht aangedaan door Marions woorden. Is het omdat iemand hem voor het eerst in jaren dankbaar is voor zijn ‘hulp’ en aanwezigheid? Of is het juist een hernieuwd schuldgevoel dat ‘gewone mensen’ heel makkelijk slachtoffer kunnen worden van een scam? Ik meende ergens te lezen dat Marion/Carol Burnett in meerdere afleveringen te zien zou zijn, dus dat maakt behoorlijk nieuwsgierig. Betekent dit dat Marion een belangrijke rol gaat spelen in de uiteindelijke rehabilitatie van Jimmy/Saul/Gene? Ik voorspel niets meer, maar ik sluit het niet uit, omdat we volgens mij nog flink wat tijd gaan doorbrengen in het tijdperk ná Breaking Bad.

(Kleine side note: het gesprek tussen Gene en Marion over hoe het afliep met Nippy - het denkbeeldige hondje dat onderdeel was van Gene’s plan om met haar aan te pappen - deed me gek genoeg toch ook even denken aan Kim. Gene sluit de conversatie af met de woorden: ‘Nippy was de hele tijd bij een gezin, een paar straten verderop. After all that, a happy ending!’. We weten dat Kim opgroeide in Nebraska, dus misschien waren ook deze woorden dubbelzinniger dan ze lijk…oké ben ik toch weer nodeloos aan het speculeren, sorry. Feit is in ieder geval dat dit de eerste Kim-loze aflevering is sinds de zesde aflevering van seizoen 1 (!).)

‘After all that: a happy ending’

Ook opvallend: we zien Gene in deze aflevering voor het eerst lachen. Het is niet zonder reden, want hij proeft voor het eerst in tijden weer echt aan Jimmy én Saul, maar uiteindelijk lijkt hij vooral het personage ‘Gene Takovic’ te omarmen. Better Call Saul is - net als Breaking Bad - een serie over transformatie, in dit geval die van een boefje met een goed hart in een boef zónder hart. Maar zal mij niet verbazen als we echt full circle gaan, en uiteindelijk afsluiten met de terugkeer van Jimmy, het personage waarvan we de afgelopen zes seizoenen zoveel zijn gaan houden. Maar het belangrijkste puzzelstukje voor die ‘omgekeerde transformatie’ ontbreekt nog. De hakken van de winkelmanager doen echter vermoeden dat het verleden zomaar heel dichtbij kan zijn. (En anders wijst Gene’s lunchtasje daar wel op, met hetzelfde logo als dat op Kims lievelingstrui).

Het feit dat de meeste climaxen sneller kwamen dan verwacht (de dood van Lalo, het einde van Kim & Jimmy), maakte mij vorige week al extreem nieuwsgierig welke wegen de makers nog zouden inslaan. Dat we nu al naar Nebraska zouden gaan, zag ik al helemaal niet aankomen, maar ik ben wel blij dat de Jeff-verhaallijn (ogenschijnlijk?) is afgerond. Better Call Saul is toch bovenal een tragisch liefdesverhaal, dus ik heb liever dat het uiteindelijke einde draait om Kim & Jimmy, dan om een bijdehante taxichauffeur.

(Nog maar een side note: het introfilmpje deed deze week óók vermoeden dat we een andere weg gaan inslaan, aangezien de oude ‘Saul-videobanden’ inmiddels dusdanig beschadigd zijn geraakt dat het beeld vastloopt (de kwaliteit werd elk seizoen bewust al slechter, door de veronderstelde sleetsheid van de banden). Het lijkt een perfecte inleiding van het definitieve einde van Saul Goodman.)

Maar wat nu? Meer Nebraska en Gene? Meer Marion? Een soloaflevering voor Kim? De langverwachte komst van Walt en Jesse? Of misschien wel allebei? (Een Breaking Bad-aflevering vanuit het perspectief van Kim?). Ik zie ook nog niet helemaal hoe Walt en Jesse in dit geheel gaan passen, maar als ik iets geleerd heb van deze makers, is het wel dat ik de voorspellingen en speculaties gewoon maar beter achterwege kan laten. Deze mensen zijn immers veel slimmer in het construeren van een all time-serieklassieker dan ik en jullie samen ooit zouden kunnen zijn. En misschien denk je vanuit je boze ‘Fly-toren’ nu: deze aflevering was pure tijdverspilling, maar let op mijn woorden: deze aflevering gaat uiteindelijk gewoon de boeken in als een cruciale schakel in het eindspel van de makers - wat dat eindspel in vredesnaam ook moge zijn.

Om filosoof Mike Ehrmantraut nog maar eens te citeren: "Whatever happens next, it's not gonna go down the way you think it is."