Van acteur Jan Versteegh tot god Tom Cruise: dit was filmjaar 2022 in 111 films

Waar het seriejaar briljant was, viel filmjaar 2022 enigszins tegen. Misschien lag het aan mij, omdat ik behoorlijk wat grote titels (Decision to Leave, RRR) miste, maar verder bestond het aanbod toch vooral uit subtoppers. In deze megalomane lijst zie ik dat vooral tussen plek 8 en 40, waar de films over het algemeen redelijk inwisselbaar zijn. Maar toch viel er ook dit jaar weer genoeg te genieten, zowel in positieve als negatieve zin. Soms zitten er wat hete filmmeningen tussen, soms ook totaal niet. Maar mocht je het aandurven om je aan deze absurd lange lijst te wagen, moet je in ieder geval onthouden dat deze lijst puur subjectief is, en dat ik deze lijst vooral als filmkijker heb samengesteld (meer dan als beroepsmatig recensent). Boze brieven gaan dus meteen de digitale prullenbak in! (Al staat mijn mailbox uiteraard altijd open voor fans van de nummer 111 op deze lijst. Jullie kunnen wel wat nazorg gebruiken.)

111. Hart op de Juiste Plek (Pathé Thuis)

Ik heb de absurde gewoonte om één keer per jaar een romantische komedie van eigen bodem mee te pakken. Gewoon, om even te kijken of er überhaupt nog enige groei in het genre zit, of dat het - zoals mijn vooroordelen voorschrijven - een bodem van een héél diepe put is die elk jaar nóg lager blijkt te liggen. Maar ik denk dat we met Hart op de Juiste Plek de bodem wel echt bereikt hebben. Het ‘hoogtepunt’ van deze film - over een ‘freelance trendwatcher’ die noodgedwongen terugkeert van de stad naar haar geboortedorp - is een scène waarin twee personages de smaak van elkaar cocktail raden door heel hard te boeren (lachen!). De twee mannelijke love interests worden gespeeld door Lingo-presentator Jan Versteegh (ja, Lingo is nog altijd op tv) en die ene héél coole gast van Streetlab. Deze film duurde minder dan anderhalf uur, en toch voelde het als een wortelkanaalbehandeling waar geen einde aan leek te komen. De absolute bodem, maar een zéér dankbare hekkensluiter voor deze lijst.

110. Amsterdam (Disney+)

Margot Robbie. Christian Bale. John David Washington. Robert De Niro. Anya Taylor-Joy. Michael Shannon. Taylor Swift (?). Timothy Olyphant. Zoe Saldana. Mike Myers. Chris Rock. Andrea Riseborough. Matthias Schoenaerts. Al deze acteurs, en dan zo’n saai, zouteloos, ellenlang rommeltje afleveren. Dan verdien je bijna een speciale prijs.

109. Black Adam (HBO Max)

Waarschijnlijk de slechtste superheldenfilm aller tijden, maar ik ben blij dat The Rock in ieder geval iets te doen had dit jaar. Bonuspunten voor Pierce Brosnan, die ogenschijnlijk heel bewust full Shakespeare gaat in een film die aan elkaar hangt van waardeloze CGI, tenenkrommende dialogen en heel veel saaie actiescènes.

108. The Bubble (Netflix)

Een satire van Judd Apatow (The 40 Year Old Virgin) over het gedrag van verwende Hollywood-acteurs tijdens de hoogtijdagen van de coronacrisis: het klinkt op papier heel leuk, maar het bleek in de praktijk een van de langste, flauwe natte scheten van het decennium.

107. Fantastic Beasts: The Secrets of Dumbledore (HBO Max)

De enige film waarbij ik dit jaar met een gerust hart even wat slaap kon inhalen. Thanks, J.K. Rowling! (Zelfs Mads Mikkelsen kon deze hopeloze franchise niet meer redden.)

106. Death on the Nile (Disney+)

Een van de lelijkste films van het jaar, die niet bepaald werd geholpen door het feit dat een kannibaal een van de hoofdrollen speelde (Armie HAMmer). Maar deze film zorgde wel voor een internethoogtepunt, door de scène waarin Gal Gadot het glas heft, en proost op de Nijl. Hebben we toch nog kunnen lachen.

105. The King’s Man (Disney+)

Doodsaaie prequel op de vermakelijke Kingsman-films. Gelukkig kreeg hoofdrolspeler Ralph Fiennes later in het jaar een herkansing.

104. Uncharted (Netflix)

Weer zo’n waardeloos CGI-spektakel met inspiratieloze hoofdrollen van Tom Holland (laat hem lekker Spider-Man blijven) en Mark Wahlberg. Gameverfilmingen: het blijft lastig.

103. The 355 (Pathé Thuis)

Jessica Chastain. Lupita Nyong’o. Diane Kruger. Penélope Cruz. That’s your movie, maar toch werd The 355 een teleurstellend saaie, doorsnee actiefilm. Zonde.

102. Don’t Worry Darling (HBO Max)

Regisseur Olivia Wilde (Booksmart) kwam met haar eigen antwoord op The Truman Show en Black Mirror. Had ze niet moeten doen. Maar belangrijker: we moeten nu ingrijpen, en het concept ‘acteur Harry Styles’ een halt toeroepen, voordat het te laat is. (Florence Pugh onschuldig).

101. The Son

Nieuw deel in de ‘familietrilogie’ van de regisseur van The Father. Maar waar die laatste film een moeilijk thema (dementie) knap invoelbaar maakte - vooral door de geweldige hoofdrol van Anthony Hopkins - doet melodrama The Son zo’n beetje alles fout wat je fout kunt doen. De gevoelige thematiek (tienerdepressie, suïcide) wordt op een dusdanig lompe manier aangepakt, dat zelfs hoofdrolspelers Hugh Jackman en Laura Dern de boel niet meer kunnen redden. De film mikt op onze traan, maar kreeg uiteindelijk slechts mijn boosheid.

100. The Takeover (Netflix)

Deze ‘techthriller’ was waarschijnlijk de slechtste film die ik in jaren zag, maar had genoeg hoogtepunten om een iets hogere positie op de lijst te rechtvaardigen (en een van de beste comedy’s van dit jaar te zijn). Ik noem onder meer het feit dat Frank Lammers een hacker speelt (‘Buddy Benschop’), en dat Noortje Herlaar een kwaadaardige CEO speelt die dingen zegt als ‘Een hack? Een hack? Dit is een bug!’. Om nog maar te zwijgen over de Britse bad guy, die zijn rol zó serieus nam dat hij zelfs zwarte handschoentjes kocht om nóg enger over te komen. Maar als dit je dialogen zijn, valt er niets meer te redden:

99. Jurassic World: Dominion (Pathé Thuis)

Volkomen waardeloos, maar toch gejuicht om de terugkeer van Sam Neill, Laura Dern en Jeff Goldblum. Nostalgiemissie in ieder geval half geslaagd.

98. Moonfall (Pathé Thuis)

De meest debiele film van het jaar, maar daardoor ook wel weer geinig? Het idee van deze film is dat de maan op de aarde gaat crashen, maar dat een paar astronauten letterlijk IN de maan gaan om de boel te redden, omdat de maan een artificiële structuur heeft, en dus zélf kan nadenken. Je moet het zien om te geloven.

97. Blacklight (Pathé Thuis)

Liam Neeson is boos en vermoordt heel veel mensen.

96. Memory (Pathé Thuis)

Liam Neeson is boos en vermoordt heel veel mensen.

95. The Invitation

Deze horrorfilm over een wees die wordt opgenomen in een aristocratische maar sinistere familie, leek een graantje te willen meepikken van het succes van de (zeer geslaagde) horrorfilm Ready or Not. Lukte niet.

94. They/Them

Het uitgangspunt van deze horrorfilm is best aardig (we volgen een groep jongeren die door hun conservatieve ouders naar een schimmig LHBTQIA+-conversiekamp worden gestuurd), maar de uitvoering tamelijk knullig en lomp. Kevin Bacon en Anna Chlumsky doen hun best, maar het is allemaal net niet.

93. Blonde (Netflix)

NOPE.

92. Thor: Love and Thunder (Disney+)

Het was geen goed jaar voor de superheldenfilms, maar de Marvel-moeheid bereikte nieuwe hoogten na Taika Waititi’s matige vervolg op (het zeer leuke!) Thor: Ragnarok. Het wordt de hoogste tijd voor een frisse wind door het superheldenuniversum (kijk gewoon eens naar Andor!).

91. See How They Run (Disney+)

Een komische, Agatha Christie-achtige thriller met Sam Rockwell en Saoirse Ronan klinkt normaal gesproken als muziek in mijn oren, maar werkte uiteindelijk niet helemaal lekker. Een prima ‘verstand op nul’-film voor een regenachtige zondag, maar zelfs dan was het net niet vermakelijk genoeg.

90. The Contractor (Prime Video)

Een grimmige thriller met Chris Pine, Ben Foster en Gillian Jacobs in de hoofdrollen, maar ook deze film ging veel te gemakzuchtig om met het aanwezige talent. Dan maar weer gewoon Hell or High Water terugkijken.

89. Texas Chainsaw Massacre (Netflix)

De originele Texas Chainsaw Massacre is een van de beste (en naargeestigste) horrorfilms aller tijden, maar toch blijven regisseurs proberen om die ‘magie’ te evenaren. Dat lukt nooit, al had deze bloederige Netflix-remake uiteindelijk best een paar aardige scènes. Vooral de busscène, waarin Leatherface (de bloeddorstige reus met kettingzaag) een bus vol domme influencers uitmoordt, was behoorlijk bevredigend (doe dit thuis vooral niet na).

88. Close

Haatmail mag naar alexmazereeuw@nietgeinteresseerd.nl! Ik weet hoe geliefd deze film is, want ook in de doorgaans cynische Twitter-bubbel vlogen de virtuele tranen mij om de oren. Ik gun jullie dat ‘plezier’ van harte, maar voor mij was dit - net als The Son - vooral een film die op een tamelijk gemakzuchtige manier inspeelt op het sentiment van de kijker. De grote emotionele plottwist van de film krijgt nooit écht lading, maar fungeert vooral als een mechanisme om ons aan het huilen te krijgen, waarna ook de grote emotionele ontknoping van de film totaal ongegrond voelt. Ik voelde niets anders dan afkeer en frustratie bij Close, omdat het script uiteindelijk te veel overkwam als een matige Carry Slee-imitatie. Ik gun jullie de tranen, maar deze film raakte mij - ondanks het mooie camerawerk en het prima spel van de jongens - geen moment. (Vergeet niet: het is maar een mening, dus laat die haatmail lekker zitten, en geniet met een gerust hart van deze film!)

87. Casa Coco

Kijk, Close mag mij dan niet raken, maar ik ben normaal gesproken heus wel te porren voor wat goedkoop sentiment. En Casa Coco speelde op zo’n heerlijk gemakzuchtige manier in op al mijn jeugdnostalgie naar Toen Was Geluk Heel Gewoon, dat het geen reet meer uitmaakte. In zo’n geval zie je zelfs de vetrollen van Gerard Cox door de vingers, en deze volstrekt matige film had uiteindelijk wel gewoon een paar prachtige scènes met de dit jaar overleden acteur Gijs de Lange. Een nostalgische kinderhand is nu eenmaal gauw gevuld.

86. Deep Water (Prime Video)

Een erotische thriller met ex-geliefden Ben Affleck en Ana de Armas in de hoofdrollen! Wat wil een mens nog meer? Nou ja, een enigszins coherente plot zou fijn zijn, en het is doorgaans ook helemaal niet verkeerd om iets van de motivaties van personages te begrijpen, maar ach, ik vermaakte me uiteindelijk best wel met deze volstrekt lachwekkende thriller, al was het maar om de geweldige bijrol van Tracy Letts, die voor een van de grappigste filmeindes van dit jaar zorgde.

85. Windfall (Netflix)

Emily (Lily Collins) vertrok even uit Parijs om in deze home invasion thriller op te duiken met Jason Segel en Jesse Plemons (altijd buitencategorie) aan haar zijde. Helaas wilde dit nooit meer worden dan een doorsnee Netflix-thriller die je vijf minuten na het kijken alweer compleet bent vergeten.

84. Herman vermoordt mensen (NPO Plus)

Geinige telefilm over een aan lager wal geraakte alcoholist die in de gevangenis wil komen om van zijn alcoholverslaving af te komen. Dat doet hij door een lokale crimineel te vermoorden, maar als hij zichzelf vervolgens aangeeft, gelooft niemand hem. En wat doe je dan? Nog meer moorden natuurlijk!

83. The Tender Bar (Prime Video)

Een biografische film over een aspirant-schrijver die opgroeit aan de toog: dat lijkt akelig veel op mijn eigen jeugd, maar toch wilde deze luchtige dramafilm van regisseur George Clooney met freakin Ben Affleck in de hoofdrol nooit écht loskomen. Jammer.

82. The Eyes of Tammy Faye (Pathé Thuis)

Jessica Chastain won een Oscar voor haar vertolking van televangelist Tammy Faye Baker, maar de film zelf werd helaas nooit meer dan een redelijk doorsnee biopic.

81. Last Seen Alive (Pathé Thuis)

Er is één filmwet, en dat is dat je elke actiefilm met Gerard Butler áltijd moet meepakken, hoe achterlijk de plot ook is. In deze film raakt Butler zijn aanstaande ex-vrouw kwijt bij een tankstation (hallo Spoorloos!), en groeit hij al snel uit tot hoofdverdachte. Maakt verder geen reet uit, een Butler-film moet je gewoon ondergaan.

80. Men (Pathé Thuis)

Ben meestal wel te porren voor het werk van regisseur Alex Garland (Devs, Ex Machina), maar met deze platte horrorfilm raakte hij mij toch even kwijt. Aan Jessie Buckley lag het zeker niet, maar de boodschap van de film was vooral lachwekkend.

79. Doctor Strange in the Multiverse of Madness (Disney+)

Er waren twee grote films die het multiversum ingingen dit jaar, en een van die films was geweldig. Dat was de tweede Doctor Strange-film absoluut niet. Regisseur Sam Raimi (Evil Dead) doet zijn best, maar kan uiteindelijk ook niet ontsnappen aan de vloek van het doodlopende Marvel-universum.

78. The Matrix: Resurrections (Pathé Thuis)

Ik was totaal vergeten dat de vierde Matrix-film dit jaar uitkwam, en dat is niet bepaald een goed teken. Zeker niet onaardig (wat wil je, met Keanu Reeves en Carrie-Anne Moss?), maar uiteindelijk helaas lang niet zo onderscheidend als de eerste film.

77. The Lost City (Pathé Thuis)

We waren Channing Tatum een paar jaar kwijt, maar dit jaar keerde hij gelukkig eindelijk weer terug op het witte doek, met maar liefst twee hoofdrollen (waarover later meer). Deze avonturenfilm met Sandra Bullock was natuurlijk volstrekt middelmatig, maar wel uitermate vermakelijk. En dat is soms ook gewoon wat waard.

76. Belfast (SkyShowtime)

Meh.

75. Lou (Netflix)

Allison Janney in een Liam Neeson-achtige wraakthriller? Prima!

74. Ticket to Paradise (Pathé Thuis)

Kijk, deze romantische komedie was natuurlijk helemaal niet goed, maar ik ben ook maar een mens. Laat mij anderhalf uur kijken naar Julia Roberts, George Clooney en Kaitlyn Dever op een tropisch eiland, en ik kom uiteindelijk toch nét iets minder cynisch de bioscoop uit. Zo makkelijk kan het soms gewoon zijn, filmmakers.

73. Violent Night

Jim Hopper als Kerstman die een stuk of honderd criminelen met heel veel geweld moet uitschakelen? Winnen.

72. Orphan: First Kill (Pathé Thuis)

De boodschap van deze vermakelijke horrorfilm: neem nooit een weeskind in huis als ze vervolgens een 33-jarige vrouw in het lichaam van een tienjarige blijkt te zijn. Mooi en waar.

71. The Gray Man (Netflix)

Veel van verwacht, met name door de geweldige cast (Ryan Gosling, Chris Evans, Ana de Armas, Billy Bob Thornton), maar deze peperdure actiefilm stelde uiteindelijk toch teleur, vooral door de veel te simpele plot, inwisselbare personages en goedkoop ogende actiescènes. Regé-Jean Page werd door zijn rol in Bridgerton alweer op het schild gehesen als nieuwe filmster, maar is in deze film zó absurd slecht, dat we dat voetstuk misschien nog maar even moeten laten voor wat het is.

70. The Black Phone (Prime Video)

Ethan Hawke speelt een gemaskerde kindermoordenaar. Dat is niet per se gezellige kost, maar voor een horrorfilm helemaal geen onaardig uitgangspunt, vooral omdat Hawke geweldig is als creep die je te allen tijde moet vermijden.

69. Piggy

Prima Spaanse horrorfilm over een jonge tiener met overgewicht die de kans krijgt om wraak te nemen op de dorpsgenoten die haar al jaren treiteren. Daarvoor moet ze wel een verbondje sluiten met een levensgevaarlijke seriemoordenaar, en dat is - u raadt het al - niet het beste idee.

68. Ome Cor (Pathé Thuis e.a.)

Een van de sympathiekste filmprojecten van dit jaar: acteur en schrijver Martin van Waardenberg maakte deze komische Rotterdamse film - over een typische sjacheraar die aan lager wal raakt - voor een budget van welgeteld nul euro. Maar hij vond wél tientallen bekende acteurs (van Pierre Bokma tot Annet Malherbe) bereid om een gastrol te spelen. De opbrengsten van de film gaan naar het goede doel, en dat maakte Ome Cor nóg wat onweerstaanbaarder.

67. Cow (Picl)

De plot van deze documentaire? We volgen een koe! Klinkt niet heel spannend, maar is in de praktijk natuurlijk hartstikke relevant, vooral omdat al die anonieme koeien die eigenlijk al vanaf hun geboorte niets anders moeten doen dan ‘leveren’, hier eindelijk een ‘gezicht’ krijgen. Voor de liefhebber.

66. No Exit (Disney+)

Een groep vreemdelingen komt tijdens een sneeuwstorm vast te zitten op een afgelegen locatie. Met dat uitgangspunt krijg je van mij sowieso al minimaal een 6, en dan bleek deze film ook nog hoogst vermakelijk, met prima spel van de cast. Lekker tussendoortje.

65. Scream (Pathé Thuis)

Vijfde deel in de immer succesvolle Scream-franchise. De originele cast is uiteraard weer van de partij, maar de show wordt toch echt gestolen door Jenna Ortega, die dit jaar vooral doorbraak met haar rol in Netflix-hit Wednesday. Maar ook in een slasherfilm bleek ze prima op haar plek. Deel zes is onderweg (mét Ortega!).

64. De Openbaring (Pathé Thuis)

We maken in Nederland eigenlijk zelden genrefilms. Ons filmaanbod bestaat toch vooral uit oorlogsdrama’s, romantische komedies en moeilijke arthouse. Thrillers en horrorfilms komen er meestal bekaaid vanaf. Maar in 2022 waren er zowaar meerdere titels die zich onderscheidden van de rest van het aanbod, waaronder De Openbaring: een lockdownthriller waarin Victor Löw (bijna altijd goed) een man speelt die langzaam doordraait door toedoen van allerlei complottheorieën. Zeker geen perfecte film, maar wel een broodnodig, spannend alternatief in het grauwe Nederlandse filmlandschap.

63. Three Thousand Years of Longing (Prime Video)

Normaal gesproken zou een film van Mad Max-regisseur George Miller met Tilda Swinton en Idris Elba in de hoofdrollen vermoedelijk véél hoger eindigen, maar dit moderne sprookje was net iets te onevenwichtig om écht indruk te maken. Wel hoogst vermakelijk, met een verrassend lief einde.

62. The Duke (Pathé Thuis, Picl)

Ik zag dit sympathieke Britse filmpje in een van mijn slechtste weekenden van het jaar (persoonlijke beslommeringen krijg je óók gewoon mee in deze eindeloze lijst, zeker omdat niemand gaat kijken welke middelmatige film op plek 62 is geëindigd). De persoon die voor mij zat, dacht waarschijnlijk dat ik hevig geëmotioneerd was door het verhaal over de sympathiekste kunstdief aller tijden, maar nee hoor, in alle eerlijkheid ben ik alles van deze film vergeten, behalve dan de lieve hoofdrollen van Helen Mirren en Jim Broadbent.

61. Met Mes (Pathé Thuis, Prime Video)

Over afwijkende Nederlandse films gesproken! Regisseur Sam de Jong onderscheidde zich eerder al met het kleurrijke, fantastische Prins, en bewees zich eerder dit jaar opnieuw als een van de grootste Nederlandse filmtalenten. Met Mes was misschien geen volmaakte film, maar wel volstrekt eigenzinnig, met zelfs nog een vleugje mediasatire. Daar ben ik uiteraard altijd voor te porren.

60. Four Hours at the Capitol (NPO Plus)

Indrukwekkende documentaire over ‘6 januari’, de beruchte dag waarop een woedende meute van Trump-aanhangers het Amerikaanse Congres bestormde. De documentaire is behoorlijk huiveringwekkend, en maakt de angst van agenten en politici op ijzersterke wijze invoelbaar.

59. Red Rocket (Pathé Thuis)

Nieuwe film van regisseur Sean Baker, die eerder het fantastische The Florida Project maakte. Red Rocket is iets minder sterk, maar overtuigt wel degelijk als eerlijk portret van een gewezen pornoster die noodgedwongen vanuit Los Angeles moet terugkeren naar zijn geboortestreek. Eenmaal daar schopt hij de zaken al snel behoorlijk in de war. De hoofdpersoon wordt daarbij niet bepaald gespaard.

58. Vaders en Zonen (Videoland)

Nog zo’n eigenzinnige film van eigen bodem. Twee minder ontwikkelde zoons (Guido Pollemans en Fedja van Huêt, die een ongekend goed jaar had) verliezen hun dominante vader en gaan op zoek naar een ‘vervangvader’ (Kees Hulst). Dat levert een prettig vervreemdende film op, met een stijl die op de beste momenten doet denken aan het werk van de Coen Brothers.

57. Emergency (Prime Video)

Intrigerende film die een frisse, nieuwe draai geeft aan genregenoten als Superbad en Booksmart. Twee zwarte tieners vinden aan de vooravond van een groot schoolfeest een totaal laveloos wit meisje in hun huis. Ze is niet meer aanspreekbaar, en mogelijk in levensgevaar. Maar een van de twee vrienden durft het niet aan om de politie te bellen, om welbekende redenen.

56. Avatar: The Way of Water

Zag er werkelijk prachtig uit, maar nee, totáál niet mijn franchise. Zelden de bioscooppauze meer gemist dan tijdens deze vertoning.

55. Crimes of the Future (Prime Video)

De nieuwste film van David Cronenberg (The Fly) deed minder met me dan ik zou willen, want qua donkere humor, creepy vibes en volstrekt eigenzinnige werelden, is het Cronenberg wel. Kan een film zijn die na een herkijkbeurt hoger eindigt, maar voorlopig moet de regisseur genoegen nemen met een wat lager plekje op deze invloedrijke lijst.

54. Black Panther: Wakanda Forever

Regisseur Ryan Coogler had een onmogelijke taak na de tragische dood van acteur en Black Panther-hoofdrolspeler Chadwick Boseman: hij moest de acteur op waardige wijze herdenken én een bevredigend vervolg maken op de populaire, geliefde superheldenfilm uit 2018. Dat lukte grotendeels: Wakanda Forever is waarschijnlijk de meest geladen Marvel-film tot nu toe, maar was in emotioneel opzicht daardoor zowaar eens bevredigend. Over het CGI-drama hebben we het hier maar niet meer.

53. Bullet Train (Pathé Thuis)

Michael Shannon speelt een Russische schurk die heel erg lijkt op André Rieu, en dat is eigenlijk alles wat je moet weten over deze heerlijk stupide actiefilm met Brad Pitt als filosofische huurmoordenaar.

52. Werewolves Within (Prime Video)

Een luchtig moordmysterie met weerwolven én Sam Richardson in de hoofdrol: hell yeah!

51. Jerry and Marge Go Large (SkyShowtime)

Waarschijnlijk de meest ‘gemiddelde’ film die ik dit jaar zag, maar daardoor niet minder leuk. Bryan ‘Heisenberg’ Cranston en Annette Bening spelen een gepensioneerd echtpaar dat via een slim trucje de loterij voor miljoenen oplicht. Die miljoenen steken ze niet per se in eigen zak, maar vooral in hun lokale gemeenschap. Pure feelgood dus: zo’n heerlijk doorsnee film die perfect is voor de momenten waarop je geen zin hebt in ingewikkelde gedoetjes.

50. The Batman (HBO Max)

De beste superheldenfilm van dit jaar, maar ook de langste en meest humorloze.

49. Halloween Ends (Pathé Thuis, Prime Video)

Verguisd slotdeel in de nieuwste Halloween-trilogie, maar ik vond het best tof om te zien welke creatieve risico’s regisseur David Gordon Green (Eastbound and Down) en zijn team namen. Een volmaakte horrorfilm was het geenszins, maar vermakelijk, naargeestig en geestig des te meer. En ach, die Michael Myers blijft toch altijd wel weer opduiken, dus laten we er maar gewoon van blijven genieten.

48. Bergman Island (Pathé Thuis)

Film over een stel dat afreist naar een van de oude huizen van Ingmar Bergman in Zweden: uitstekend! Film waarin gedanst wordt op The Winner Takes it All van ABBA: instant klassieker.

47. Fast and Feel Love (Netflix)

Zeer vermakelijke Netflix-film uit Thailand over een iets te fanatieke ‘stapelaar’ (iemand die héél snel plastic bekers kan opstapelen - we hebben allemaal zo onze hobby’s). Ik schreef wat uitgebreider over deze verborgen parel voor VPRO Cinema.

46. Smile (Pathé Thuis)

Een geslaagde horrorfilm die eindelijk bevestigt wat we al heel lang wisten: mensen die heel breed glimlachen zijn een gevaar voor de volksgezondheid.

45. The Tragedy of Macbeth (Apple TV+)

Kijk, deze Shakespeare-film van Joel Coen (zonder broer Ethan) was natuurlijk schitterend, maar ik had ook niet eerder zoveel spijt van het niet opletten bij Engels vroeger. "Tongue Nor Heart Cannot Conceive Nor Name Thee!"

44. Resurrection (Pathé Thuis)

Rebecca Hall is al jaren een actrice die niet bang is om uitdagende rollen aan te nemen, en dat is in deze extreem naargeestige thriller niet anders. Hall speelt hier een vrouw die wordt belaagd door haar manipulatieve ex-man (Tim Roth), die haar treitert met het verlies van hun zoon. Deze film had waarschijnlijk het meest gestoorde einde van dit jaar, en dat zegt wat! (Zie nummer 2).

43. Bones and All

Een romantische road movie met kannibalen van de regisseur van Call Me By Your Name, dan kan er weinig misgaan. Maar internetlieveling Timothée Chalameh is voor mij nog altijd een harde nee: veel getormenteerde blikken, maar daar blijft het ook wel bij. (Chalafans: laat me alsjeblieft met rust!!)

42. Fresh (Disney+)

Smakelijke horrorfilm met Sebastian Stan (The Winter Soldier) en Daisy Edgar-Jones (Normal People), die vooral benadrukt dat je nóóit zomaar verliefd moet worden in een supermarkt. Gewoon een waardeloos idee.

41. The Stranger

Aangenaam grimmige, ingetogen misdaadthriller uit Australië over een undercoveragent (Joel Edgerton) die een mogelijke kindermoordenaar (Sean Harris, briljant) een bekentenis probeert te ontlokken door bevriend met hem te raken.

40. Armageddon Time

Deze autobiografische film van James Gray (Ad Astra, The Lost City of Z) werkte op sommige punten totáál niet (al deed Jeremy Strong een verdomd aardige Ray Romano-imitatie), maar had wel Anthony Hopkins in ongekende bloedvorm. De acteerveteraan lijkt in de winter van zijn carrière alleen maar beter en beter te worden.

39. Guillermo del Toro’s Pinocchio (Netflix)

Prachtige animatiefilm van Del Toro, die op álle vlakken beter was dan de Disney+-film met Tom Hanks die óók dit jaar uitkwam.

38. Good Luck To You, Leo Grande

Kijk, ik zal hier niet zomaar beweren dat Emma Thompson een god is, maar die woorden liggen ook weer niet heel ver van de waarheid vandaan. In deze lieve film speelt ze een stijve lerares die na de dood van haar man toe is aan een langverwacht seksueel verzetje. Dat blijkt toch wat moeilijker dan gedacht.

37. Sr. (Netflix)

Ontroerende documentaire met Robert Downey Jr. én vooral zijn vader (Downey Sr. dus). Die laatste was een zeer invloedrijke regisseur in de jaren zestig en zeventig, maar hobbelt nu langzaam richting het einde van zijn leven. Dat resulteert in een schitterend, warmbloedig project over het einde van iemands leven én de complexe band tussen vader en zoon.

36. Nightmare Alley (Disney+)

Nóg een film van Guillermo del Toro, die de afgelopen jaren bepaald niet stilzat. Zijn remake van een film noir uit de jaren veertig was nog nét iets beter dan Pinocchio, vooral door de sublieme hoofdrollen van Bradley Cooper, Rooney Mara en (vooral) Cate Blanchett als femme fatale van dienst.

35. Elvis (HBO Max)

Onmiskenbaar de film waarmee ik dit jaar het meest worstelde. In eerste instantie had ik helemaal niets met de extravagante film van Baz Luhrmann, maar na een tweede kijkbeurt viel Elvis meer en meer op z’n plek. Het voornaamste pijnpunt van deze film blijft voor mij echter tóch het perspectief van Tom Hanks, wiens rol ik nog steeds totaal niet kan uitstaan. Maar misschien dat zelfs Hanks bij een derde kijkbeurt beter te verteren is. En wat een rol van Austin Butler!

34. Kimi (HBO Max)

Sterke techthriller van regisseur Steven Soderbergh, over een jonge vrouw (Zoë Kravitz) die werkt als ‘voice stream analist’ voor een producent van slimme speakers. Een prima betrekking, totdat ze iets akeligs hoort in een van de streams. Uitstekende film, die op de beste momenten doet denken aan films als Rear Window en The Conversation.

33. Hustle (Netflix)

Adam Sandler is helemaal terug, en dat is voor iedereen geweldig. Dat geldt ook voor de kijkers van deze uitstekende sportfilm op Netflix, waarin Sandler een ietwat uitgerangeerde basketbalscout speelt die bij toeval een gigantisch talent ontdekt.

32. Emily the Criminal (Pathé Thuis)

Wat een jaar voor Aubrey Plaza! Haar grote nieuwe ‘doorbraak’ (na eerder natuurlijk allang te zijn doorgebroken in Parks and Rec) kwam in het tweede seizoen van The White Lotus, maar Plaza was ook geweldig in deze ijzersterke thriller, waarin ze een jonge vrouw speelt die criminele klusjes aanneemt om haar studieschuld te kunnen aflossen. Herkenbaar.

31. Nine Days (Netflix)

Prachtig meanderend drama over een soort rechter (Winston Duke) die mag bepalen welke zielen een volwaardig leven mogen leiden op aarde. Als er iemand overlijdt, komt er immers een plekje vrij, en deze ‘rechter’ mag via een ingenieus selectieproces bepalen welke nieuwe ziel die plek gaat invullen. Een sterk uitgangspunt, dat goed wordt uitgespeeld door de geweldige cast (met ook Zazie Beetz, Tony Hele en Bill Skarsgård).

30. The Northman (Pathé Thuis)

Zinderende Vikingfilm van de regisseur van The Witch en The Lighthouse (Robert Eggers houdt van simpele titels, zoveel is wel duidelijk). Een jongetje ziet van dichtbij hoe zijn vader wordt vermoord, en besluit enkele jaren later wraak te nemen wanneer hij is uitgegroeid tot onverslaanbare Viking. Lekker grotesk en bloederig, met een cast (Alexander Skarsgård, Nicole Kidman, Willem Dafoe) die zich bepaald niet inhoudt.

29. Jackass Forever (Pathé Thuis)

Gewoon top.

28. Vengeance

Ik was BJ Novak (The Office) een beetje uit het oog verloren de laatste jaren, maar dit jaar was er een grandioze terugkeer in de vorm van zijn regiedebuut Vengeance, waarin hij óók de hoofdrol speelt. Novak speelt een arrogante schrijver die ‘iets met podcasts’ wil doen (herkenbaar). Hij krijgt een gouden kans als de broer van een van zijn vele ex-vriendinnen hem uitnodigt voor een begrafenis in Texas. De true crime-podcast maakt zichzelf, maar niet zonder slag of stoot. Fijne, geestige en soms zelfs ontroerende satire.

27. Triangle of Sadness

Grote publiekshit van het jaar (naast het vreselijke Close natuurlijk, maar nu stop ik met haten, beloofd). Regisseur Ruben Östlund maakte eerder geweldige (en betere) films als Turist en The Square, maar leverde met Triangle of Sadness óók een lekker vette satire af over de excessen van het kapitalisme (een niet te missen trend in dit film- en seriejaar). Zeker niet perfect en uiteindelijk iets te vlak en onevenwichtig, maar wel een van de plezierigste bioscoopervaringen van het jaar.

26. The Woman King (Pathé Thuis)

Sterk drama over een groep vrouwelijke krijgers die in de negentiende eeuw het Afrikaanse koninkrijk Dahomey moeten verdedigen tegen kwaadaardige, mannelijke indringers. Ijzersterk, met een geweldige cast (Viola Davis! John Boyega! Lashana Lynch! Maar toch vooral nieuwkomer Thuso Mbedu).

25. White Noise (Netflix)

De eerste helft van deze verfilming van het klassieke (en complexe) boek van Don DeLillo werkte héél goed, maar daarna raakte deze nieuwe film van regisseur Noah Baumbach (Marriage Story) mij een beetje kwijt. Gelukkig waren daar hoofdrolspelers Adam Driver en Greta Gerwig om de kijker tóch bij de les te houden, en was er een geweldige slotscène in een supermarkt (altijd goed). Niet Baumbachs beste, maar intrigerend genoeg.

24. She Said

Journalistenfilms: gewoon altijd goed.

23. King Richard (HBO Max)

Sportfilm waarvoor Will Smith - niet zonder slag of stoot - zijn langverwachte Oscar won. Smith speelt hier de dominante vader van tennislegendes Venus en Serena Williams, die alles uit de carrière van zijn dochters wil halen, en daarvoor alles opzij zet (zelfs rustig een Disney-film kijken zit er niet in). King Richard is in álle opzichten de film van Smith, dus als je daar na ‘De Klap’ geen zin in hebt, moet je hem links laten liggen.

22. Bodies Bodies Bodies (Pathé Thuis, Prime Video)

Heerlijke Gen Z-horrorsatire van regisseur Halina Reijn, die dit jaar in zekere zin haar grote doorbraak beleefde in Amerika. Reijn mocht voor hipsterfilmstudio A24 aan de slag met de film, en gaf haar geheel eigen draai aan het ogenschijnlijk uitgekauwde verhaal (onbekende moordenaar terroriseert groep jongeren in afgelegen huis). Uitstekend, en bij vlagen zeer herkenbaar, vooral het personage dat woedend is als blijkt dat haar vrienden niet naar haar podcast luisteren.

21. The Card Counter (Pathé Thuis, Prime Video)

Regisseur Paul Schrader maakt in het dagelijks leven vooral naam met zijn boomertirades op Facebook (een aanrader), waarin hij als ultieme oude witte man voortdurend leegloopt. Maar Schrader blijft tussen het gezeur over ‘woke’ óók gewoon een van de sterkste regisseurs van deze tijd (zie vooral zijn briljante First Reformed met Ethan Hawke). In The Card Counter speelt de altijd geweldige Oscar Isaac een Irak-veteraan die zich heeft verdiept in het betere pokerwerk. Dat levert veel dollars op, maar zijn persoonlijke demonen verdwijnen niet zomaar. Sterk, grimmig en uitstekend acteerwerk.

20. Boiling Point

2022 was het jaar van de rijkeluissatire, maar toch óók van de keukenthrillers (waarover later meer). Op tv-gebied bleek The Bear een van de beste nieuwe series van het jaar, maar ook in de bioscoop kwamen we aan ons culinaire trekken, met deze waanzinnig knappe, Britse thriller over een chef-kok (Stephen Graham) die op kerstavond langzaam over de kook raakt. De film is in één lange take gefilmd, en waar dat normaal een ietwat vermoeiende aangelegenheid is, pakt het hier perfect uit.

19. Louis (NPO Plus)

Het werd helaas niet het jaar van de wereldtitel (uit protest staan er dit jaar géén Argentijnse films in de lijst), maar het was in veel opzichten natuurlijk wél het jaar van Louis van Gaal. Sterspelers hadden we niet echt in het Nederlands Elftal, want de grootste superster zat toch echt in de dug-out. De persconferenties van Louis hadden eigenlijk ook wel een plekje op deze lijst verdiend, maar uiteindelijk moeten we toch gaan voor de geweldige documentaire die Geertjan Lassche maakte over de meest fascinerende voetbalpersoonlijkheid van deze eeuw. Al was zijn vrouw Truus misschien wel de échte MVP van de film (en dat zeg ik écht niet alleen omdat Truus een Feyenoorder is).

18. The Unbearable Weight of Massive Talent (Pathé Thuis)

Nicolas Cage is - net als Adam Sandler - weer helemaal terug van nooit echt weggeweest. De laatste jaren dook hij al op in geweldige films als Mandy en Pig, en in 2022 besloot Cage dat het tijd werd om zichzelf én zijn sterrenstatus eens lekker uitgebreid op de hak te nemen. In deze actiekomedie speelt Cage Nic Cage, een aan lager wal geraakte Hollywood-ster die voor een lucratieve klus afreist naar het privé-eiland van een multimiljonair en wapenhandelaar (Pedro Pascal, stiekem misschien wel de MVP). De twee raken - met gevaar voor eigen leven - bevriend, en vinden elkaar uiteindelijk vooral in hun liefde voor Paddington 2. Is er iets mooiers dan dat?

17. Dog (Pathé Thuis)

Ik zei het al bij de bespreking van The Lost City: Charing Tatum is helemaal terug. Ik was in eerste instantie behoorlijk huiverig voor Dog (Tatum speelt een veteraan die een hond van een overleden vriend moet afleveren aan de andere kant van Amerika), maar de film bleek uiteindelijk extreem sympathiek, lief en ontroerend te zijn. Dog is geen film die de geschiedenisboekjes zal ingaan als grandioze klassieker, maar was wel een van de prettigste kijkervaringen van dit filmjaar. Soms is dat óók gewoon genoeg voor een hoge klassering (en bovendien zijn jullie toch allang gestopt met lezen).

16. After Yang (Prime Video)

Als Black Mirror de meest cynische productie is over de gevaren van moderne technologie, is deze prachtige film de ultieme tegenhanger. In After Yang gaat de menselijke AI-robot van een liefdevol gezin van de ene op de andere dag stuk, en blijkt hij verdomd moeilijk te repareren. De (geadopteerde) dochter des huizes is ten einde raad, en dus probeert haar vader (Colin Farell, die elk jaar beter en beter lijkt te worden) er alles aan te doen om ‘Yang’ te redden. Misschien wel het mooiste filmeinde van 2022.

15. Moloch (Pathé Thuis)

Ik had het eerder in deze lijst al over het gebrek aan goede genrefilms van eigen bodem, maar 2022 vormde in dat opzicht écht een prettige uitzondering. Deze folkhorrorfilm was met afstand de beste. De Drentse veenlandschappen bleken een prima locatie voor allerlei duistere, bovennatuurlijke narigheid, waar één gezin al decennialang door wordt geteisterd. Waar horrorfilms niet altijd bekend staan om het gelaagde acteerwerk, zijn Sallie Harmsen en Anneke Blok fantastisch in de complexe rollen van dochter en moeder. Laten we hopen dat regisseur Nico van den Brink de komende jaren nog véél meer kansen krijgt om horrorfilms te maken, want Moloch smaakt absoluut naar meer.

14. Drive My Car (Picl, MyLum)

Een drie uur durende Japanse roadmovie die zich grotendeels afspeelt in een rode Fiat? Dat klinkt misschien niet als een aanbeveling, maar dat is het wel. Lees hier maar waarom.

13. Glass Onion: A Knives Out Mystery (Netflix)

Eigenlijk ben ik nog steeds boos dat het vervolg op Knives Out hier niet in de bioscoop uitkwam, maar goed: het nieuwe moordmysterie van Rian Johnson was óók gewoon een heel lekker kerstcadeautje. De eerste film was net iets beter, maar Glass Onion bleek minstens zo vermakelijk, met een heerlijke cast, een absurde locatie en opnieuw een ingenieus mysterie. Ik kan nog jaren blijven kijken naar Daniel Craig, die met Benoit Blanc de rol van zijn leven te pakken heeft (007 tellen we maar even niet mee).

12. The Innocents (Pathé Thuis, MyLum)

Deze geweldige Noorse thriller bevestigt mijn these dat de meeste kinderen uiteindelijk duivels zijn. (Nee hoor, zo erg is het natuurlijk ook weer niet. Behalve in deze film dan.)

11. The Menu

Nog maar een keukenthriller, nu we toch zo lekker bezig zijn. Exclusiever dan The Menu wordt het niet: in deze vileine horrorsatire van Succession-regisseur Mark Mylod reist een groep rijken af naar een privé-eiland, waar ze een zéér speciaal menu krijgen voorgeschoteld van een vermaarde en volstrekt eigenzinnige chef-kok (Ralph Fiennes in bloedvorm). Anya Taylor-Joy speelt de outsider die ontdekt dat er iets vreemds gaande is. Een heerlijk plezierige film, die de lijntjes aan het eind misschien nét niet helemaal lekker aan elkaar knoopt, maar wel doet wat films uiteindelijk als voornaamste taak moeten hebben: negentig minuten lang geleden topvermaak bieden.

10. X (Pathé Thuis)

Voordat Jenna Ortega definitief doorbrak als Wednesday Adams, leek ze langzaam uit te groeien tot dé scream queen van haar generatie (zie ook Scream). Ortega speelt ook een belangrijke rol in deze heerlijke horrorfilm van regisseur Ti West, die draait om een groep jongeren die afreizen naar een afgelegen boerderij om daar een pornofilm op te nemen. Ze realiseren zich echter te laat dat de oude eigenaren van die boerderij niet bepaald gezelligheidsdieren zijn. X is vooral virtuoos gefilmd, waarbij ik vooral de ‘achtervolgingsscène’ met een krokodil niet snel zal vergeten (of waardoor ik in ieder geval absoluut geen zin meer heb om ooit te gaan zwemmen in een Amerikaans meertje).

9. C’mon C’mon (Prime Video)

Prachtig kleine film waarin Joaquin Phoenix een verrassend normale man speelt na zijn Oscarwinnende rol in Joker. Hier speelt Phoenix een journalist die niet heel goed kan omgaan met zijn emoties, maar wél een uiterst hechte band opbouwt met zijn jonge neefje, die meegaat op zijn werktrip waarop hij jongeren interviewt over de toekomst. Een schitterende zwart-witfilm van regisseur Mike Mills, die eerder 20th Century Women maakte, nog altijd een van mijn lievelingsfilms.

8. Barbarian (Disney+)

Het was een bizar goed jaar voor horrorfilms, en dan was het zinderende, verrassende en vooral geweldige Barbarian nog niet eens de beste van dit jaar (zie nummer 2). Maar er zijn weinig films waarvan ik dit jaar meer genoot dan van het regiedebuut van comedian Zach Cregger. Je kunt het best zo min mogelijk weten over deze film, dus laat ik het maar houden op ‘Alle twintigers zeggen nee tegen Airbnb’ en een van de beste plottwists van dit jaar.

7. The Worst Person in the World (Pathé Thuis, MyLum)

Verliefd geworden op hoofdrolspeelster Renate Reinsve, gejankt om de monoloog van een van haar exen, en genoten van de droomsequentie.

6. Ambulance (Pathé Thuis)

Ik, wanneer Jake Gyllenhaal heel hard ‘LEAVE THE FLAMINGO’S’ of ‘IT’S CASHMERE’ schreeuwt:

5. Everything Everywhere All At Once (Prime Video)

Een van de wonderbaarlijkste filmhits van dit jaar, die bij heel veel mensen ook volledig in het verkeerde keelgat schoot (I see you, Twitter-bubbel). Ik heb echter aan weinig films meer plezier beleefd dan aan dit grote multiversumspektakel, met een geweldige hoofdrol van Michelle Yeoh. Het was niet ieders kopje thee, maar ach, iedereen kiest wel eens een verkeerde smaak.

4. Licorice Pizza (Pathé Thuis)

Blij dat Paul Thomas Anderson dit jaar precies wist wat ik nodig had: een film die het gapende gat van Once Upon a Time in Hollywood eindelijk enigszins kon opvullen. De heerlijkste vibefilm van het jaar, die ook moeiteloos op 1 had kunnen eindigen.

3. Nope (Pathé Thuis)

Waarschijnlijk de meest wisselend ontvangen film van Jordan Peele (Get Out, Us) tot nu toe, maar ik genoot van elke seconde. Nope laat zich niet vangen in één genre (een familiedrama verpakt als spectaculaire ufowestern?), en was daardoor voor lang niet iedereen een geslaagde exercitie. Oneens. Peele stopt heel veel interessants in zijn film, en laat ons uiteindelijk met meer vragen dan antwoorden achter. Precies het type film waar ik het allerbest op ga, en ook de 2022-film die ik de komende jaren waarschijnlijk het vaakst ga herkijken.

2. Speak No Evil (Pathé Thuis, Picl)

Ik speelde nog even met de gedachte om deze diep en diep cynische horrorfilm op één te zetten, maar ik wil jullie ook weer geen al te vreselijke avond bezorgen. Want het mag duidelijk zijn: na deze film ben je het vertrouwen in de mensheid waarschijnlijk voorgoed kwijt. Maar de hoofdpersonages in deze Deens-Nederlandse horrorfilm vragen er ook wel een beetje om. Een Deens echtpaar raakt tijdens een vakantie bevriend met een Nederlands stel (Fedja van Huêt en Karina Smulders, allebei akelig briljant). Vakantievriendschappen zijn meestal eindig, maar in dit geval wordt het Deense echtpaar uitgenodigd om langs te komen in het boshuis van de Nederlanders. Eenmaal daar stapelen de sociale ongemakken zich zó snel op dat het wel mis móet gaan. Wat natuurlijk ook gebeurt, want de Denen zijn veel te vriendelijk om in te grijpen. Geen trailers kijken van deze film, en ook absoluut niet gaan kijken als je niet van inktzwarte films houdt. Maar ik genoot van al die naargeestigheid, en dat zegt misschien meer over mij dan over kijkers die deze film niet aankunnen.

1. Top Gun: Maverick (SkyShowtime)

Ik heb heel lang geworsteld met de volgorde van deze top vijf, want eigenlijk zijn ze allemaal volstrekt inwisselbaar (omdat ze dus waanzinnig goed zijn). Maar ik ben uiteindelijk toch gegaan voor de absolute morele winnaar van dit filmjaar, en misschien wel de laatste hoop voor iedereen die nét iets meer wil in de bioscoop dan simpele CGI-ellende van Marvel. Misschien moeten we Tom Cruise maar uitroepen tot filmgod van 2022, omdat Top Gun: Maverick de beste blockbusterfilm in jaren was én een absolute klapper was in de bioscopen. Cruise was al verdomd goed op weg met de Mission Impossible-films (de beste filmfranchise van deze eeuw), en benadrukte met Maverick dat hij ondanks zijn vele gebreken, een absolute geweldenaar is. Er zit natuurlijk ergens een steekje los, en waarschijnlijk gaat het ooit een keer mis met alle stunts die hij zélf uitvoert, maar in 2022 was er niemand die het kon winnen van spektakelmeister Cruise. Om legendarische politicus Sybrand Buma te citeren: ‘Chapeau!’